หนังสือ ฟ้าสางทางธรรม (พุทธทาสภิกขุ)

ฟ้าสางทางธรรม

หนังสือชุด " ลอยปทุม "

๑๐๐ ปี พุทธทาส พ.ศ.๒๔๔๙-๒๕๔๙

ความตอนหนึ่ง ในหนังสือ ฟ้าสางทางธรรมโฆษณ์ หัวข้อ ๒. ประสูติ ตรัสรู้ นิพพาน หน้า ๘๖. 

" ทีนี้คำต่อไป ที่จะให้สนใจ ในความหมายอันลึก ก็คือคำว่า ประสูติ ตรัสรู้ และนิพพาน ตามปรกติแต่ก่อนก็ถือกันว่า ประสูติก็คือคลอดจากท้องมารดา ตรัสรู้ ก็คือตรัสรู้ที่โคนต้นโพธิ์

นิพพานก็คือ การดับขันธ์ อย่างที่เรียกกันว่า ดับขันธ์หรือตายที่ใต้ต้นสาละเป็นคนละแห่ง อันหนึ่งที่สวนลุม อันหนึ่งที่พุทธคยา อันหนึ่งที่กุสินารา อย่างนี้เป็นต้น แล้วก็ไกลกันหลายปี ประสูติ

แล้วกว่าจะตรัสรู้ก็ตั้ง ๓๕ ปี ตรัสรู้แล้วกว่าจะนิพพานก็ถึง ๔๕ ปี ไกลกันอย่างนี้ เดี๋ยวนี้เรามาบอกว่า อย่างนั้นมันเป็นภาษาคน ภาษาวัตถุ ภาษาเนื้อหนัง เอาร่างกายเนื้อหนังเป็นหลักเกณฑ์

โดยเนื้อแท้ภาษาธรรมะอันลึกซึ่งนั้น เหตุการณ์ทั้ง ๓ นี้ เป็นสิ่งสิ่งเดียวกัน ถ้าจะพูดว่า มีในคราวเดียวกัน ยังน้อยไป พูดว่าเป็นสิ่งเดียวกันเสียเลยจะดีกว่า 

คำว่า ประสูติ นั้นเป็นการประสูติของพระพุทธเจ้า ไม่ใช่ประสูติของกุมารสิทธัตถะ ไม่ใช่ประสูติของสิทธัตถะกุมารซึ่งมีที่สวนลุมพินี เป็นการประสูติของพระพุทธเจ้า เป็นการอุบัติบังเกิด

ของพระพุทธเจ้า เราถามตัวเองว่า พระพุทธเจ้าเกิดขึ้นเมื่อไร ? ก็ต้องตอบว่า พระพุทธเจ้าเกิดขึ้นเมื่อท่านตรัสรู้ ทีนี้ก็มาถึง การตรัสรู้คืออะไร ? คือการรู้แจ้งสิ่งทั้งปวง ทำให้เป็นพระพุทธเจ้า

ขึ้นมา นี่ทำให้เกิดเป็นพระพุทธเจ้าขึ้นมา ฉะนั้นการประสูติของพระพุทธเจ้าก็คือการตรัสรู้ที่ทำให้เป็นพระพุทธเจ้า ก็เลยเป็นสิ่งเดียวกัน 

ทีนี้ก็มาถึงคำว่า นิพพาน แปลว่าดับไปแห่งกิเลส ดับไปแห่งความร้อน พระพุทธเจ้าบรรลุนิพพานตั้งแต่เมื่อไร ? ก็ตอบได้ว่า เมื่อสิ้นกิเลสอาสวะ เมื่อตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้านั้นเอง ท่านได้

บรรลุนิพพาน คือความดับไปแห่งกิเลส และความทุกข์ และความร้อนทั้งปวง แล้วท่านก็ได้เสวยรสของนิพพานนั้น เป็นเวลานานต่อไปอีก ตั้ง๔๕ ปี ไม่ใช่ว่านิพพานแล้วก็ตาย แล้วก็จะได้อะไร

กันจาก นิพพาน นี้เป็นคำพูดที่ผิด ท่านนิพพานแท้จริง นิพพานถึงที่สุดแล้ว เมื่อตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้านั้นเอง แล้วก็อยู่เสวยกำไรในการบรรลุนิพพานมาถึงอีก ๔๕ ปี กว่าร่างกายจะตาย ตอนหลัง

นี้มันเป็นเพียงการดับของร่างกาย ไม่ใช่การนิพพานของพระอรหันต์ นิพพานของพระอรหันต์นั้นไม่ต้องตาย ร่างกายไม่ต้องตาย แต่ว่ากิเลสตาย ความทุกข์ตาย หรือว่าตัวกู - ของกูมันตาย นี้เรียก

ว่าตายแห่งกิเลส ดับแห่งกิเลส มีในขณะที่ตรัสรู้นั้น ดังนั้นสิ่งทั้ง ๓ นี้ จึงเป็นสิ่งเดียวกัน ไม่ใช่ว่า ๓ สิ่งมีพร้อมกัน แต่ถ้าใครจะพูดให้เป็น ๓ สิ่งมีพร้อมกัน ก็ได้เหมือนกันแหละ แต่ไม่ลึกซึ่งเท่ากับ

ว่า มันเป็นสิ่งเดียวกัน การตรัสรู้นั่นแหละ เป็นการเกิดแห่งพระพุทธเจ้า การตรัสรู้นั่นแหละ คือการดับไปแห่งไฟกิเลสและไฟทุกข์ จึงเป็นสิ่งเดียวกัน ไม่ใช่ของ ๓ สิ่งมีในขณะเดียวกัน อย่างนี้เรา

เรียกว่า เป็นถ้อยคำที่มีความหมายลึกซึ้ง คำว่า ประสูติ คำว่าตรัสรู้ คำว่า นิพพาน เป็นสิ่งเดียวกัน ประโยคที่มีความหมายลึกซึ้ง มีอยู่ว่าอย่างนี้. 

จำนวน 200 หน้า 

ขนาด : หนา1.20 x กว้าง12.00 x ยาว16.50 ซ.ม.

น้ำหนัก : 0.20 กิโลกรัม